مفاهیم اولیه شهر هوشمند به دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی بازمی‌گردد. در آن زمان، اداره‌ی آنالیز و تحلیل جامعه در شهر لس آنجلس، از دیتابیس‌های مختلف، تجزیه و تحلیل خوشه‌ای و عکاسی هوایی مادون قرمز استفاده کرد تا داده‌های مختلفی را جمع‌آوری کند. با آنالیز این داده‌ها، مسئولان شهری توانستند مشکلات مختلف را شناسایی کنند و با تخصیص منابع به مکان‌های خاص، فقر را کاهش دهند. پس از این اقدام، سه نسل متفاوت شهر هوشمند پدید آمدند.
شهر هوشمند نسل اول با کمک شرکت‌های فناوری گسترش یافتند. این نسل شهر هوشمند، با وجود عدم آگاهی شهرداری‌ها بر فواید شهر هوشمند، بر روی اجرای طرح‌های فناورانه در شهرها متمرکز شدند. بر خلاف اولین نسل شهرهای هوشمند، در نسل دوم شهرهای هوشمند، مدیران آینده‌نگر در شهرداری‌ها به گسترش شهر هوشمند کمک کردند. در سومین نسل از شهرهای هوشمند، نه شهرداری‌ها و نه شرکت‌های فناوری، رهبری این جریان را در دست ندارند؛ بلکه، یک مدل جدید همکاری در ایجاد شهر هوشمند به وسیله‌ی شهروندان، به وجود آمده است. در این مدل جدید، مفاهیمی مانند عدالت و سایر مسائل مربوط به زندگی اجتماعی انسان‌ها نیز در شهر هوشمند گنجانده شده‌اند.
شهر وین در اتریش، یکی از پیشروان شهر هوشمند نسل سوم است. در این شهر، ساکنان در امور مختلف وارد شده‌اند و با همکاری نهادهای گوناگون به حل مشکلات می‌پردازند. برای مثال، شهروندان در یک پروژه‌ی نیروگاه خورشیدی سرمایه گذاری کردند و یک شرکت خصوصی با نام Wien Energy، مسئول اجرای طرح شد. همچنین، در شهر وین، ساکنان نقش اساسی در حل مشکلاتی مانند تبعیض جنسیتی و یافتن محل سکونت دارند.
بر اساس بررسی گروه «easypark» که یک مجموعه فعال در زمینه پارک هوشمند خودرو است ۱۰۰ کشور جهان از منظر ۱۹شاخص مورد بررسی قرار گرفته‌اند که اتفاقا همه شاخص‌ها از نوع دیجیتالی و هوشمند نیست (مثل میزان ترافیک، حمل و نقل عمومی، اکوسیستم تجاری و...). اما بخش عمده شاخص‌ها به میزان توسعه‌یافتگی شهرها در زمینه‌هایی، چون داشتن تاکسی‌های اینترنتی، داشتن سیستم پارک هوشمند، میزان استفاده از انرژی‌های پاک، دولت الکترونیک، داشتن نسل چهارم موبایل، سرعت اینترنت، ضریب نفوذ اینترنت، ساختمان‌های هوشمند و... بازمی‌گردد. در ادامه نگاهی داریم به هوشمندترین شهرهای جهان که بر اساس این شاخص‌ها معرفی شده‌اند.
کپنهاگ- دانمارک: کپنهاگ را می‌توان به‌عنوان موفق‌ترین شهر در زمینه بهبود کیفیت زندگی خیابانی برشمرد. شهری که طی ۴۰ سال اخیر از یک شهر متمرکز بر خودرو به یک محیط شهروندگرا تبدیل شده و به همین دلیل رشد فضاهای پیاده‌روی در این شهر زبانزد است. در زمینه شاخص‌های شهر هوشمند نیز کپنهاگ به یک شهر نمونه تبدیل شده. امتیاز بالای ۸۱/ ۹ در زمینه داشتن پارکینگ هوشمند و میزان بالای استفاده از سرویس‌های تاکسی اینترنتی (۶۲/ ۸) و رتبه نسبتا خوب در توسعه نسل چهارم موبایل (۶۳/ ۸) به همراه ضریب نفود بسیار بالای موبایل (امتیاز ۷۴/ ۹) کپنهاگ را در رتبه نخست هوشمندترین شهرهای جهان قرار داده است.
سنگاپور: کشور کوچک، ولی ثروتمند سنگاپور نمونه یک حکمرانی موفق را در همه این سال‌ها به رخ جهانیان کشیده است. کشوری کوچکتر از بحرین که در جنوب شرقی آسیا و در میان همسایگان بزرگ و پرجمعیتی مانند مالزی و اندونزی به یکی از تکنولوژیک‌ترین شهرهای جهان تبدیل شده است. سنگاپور همواره جزو کشور‌هایی بوده که روی هوشمندتر کردن زندگی شهروندانش تمرکز داشته است. سنگاپور، اما در جدول شهرهای هوشمند امسال دو امتیاز ۱۰ (بالاترین امتیاز ممکن) را داشته است یکی در زمینه حمل و نقل عمومی و دیگری در زمینه مشارکت شهروندان. میزان رشد سنگاپور در زمینه هوشمند شدن حتی از رتبه اول این جدول یعنی کپنهاگ هم بالاتر است. توسعه ساختمان‌های هوشمند (۴۴/ ۸) و اکوسیستم تجاری خوب (۶۲/ ۸) در کنار توسعه نسل چهارم موبایل (۷۱/ ۸) از دیگر امتیاز‌های بالای سنگاپور در این جدول به شمار می‌آیند.
استکهلم- سوئد: حدود ۸۵ درصد ساکنان پایتخت یک میلیون نفری سوئد در صنایع خدماتی و مشاغل بانکی فعال هستند که در شرکت‌های بزرگی، چون IBM، اریکسون و الکترولوکس یا بانک‌های مختلف کار می‌کنند. در میان شاخص‌های شهر هوشمند استکهلم در زمینه دولت الکترونیکی امتیاز ۱۰ را داراست، ولی در زمینه انرژی‌های پاک، مشارکت شهروندان، سرعت اینترنت و ضریب نفوذ تلفن همراه نیز وضعیت این شهر در حد عالی است.
زوریخ – سوئیس: پرجمعیت‌ترین شهر سوئیس در زمینه دارا بودن ساختمان‌های هوشمند رتبه ۱۰ را به خود اختصاص داده است. امتیاز این شهر از نظر سطح تحصیلات، داشتن اکوسیستم تجاری بسیار بالاست، اما از نظر دارا بودن وای فای عمومی و نسل چهارم موبایل وضعیت متوسطی دارد.
بوستون – آمریکا: بزرگترین شهر ایالت ماساچوست آمریکا با داشتن جمعیت ۷۰۰ هزار نفره از تاریخی‌ترین شهرهای آمریکا به حساب می‌آید جایی که نخستین مدرسه و نخستین مترو در آمریکا را به خود دیده است. بعضی از بهترین دانشگاه‌های جهان مثل هاروارد، MIT، تافتس و دانشگاه بوستون در آن قرار دارد. بی‌جهت نیست امتیاز این شهر در زمینه سطح تحصیلات ۱۰ است. به جز این از نظر اکوسیستم اقتصادی نیز امتیاز بوستون ۱۰ است. بوستون یکی از بالاترین ضریب نفوذ‌های موبایل را دارد و وضعیت این شهر از نظر سرعت اینترنت نیز بسیار خوب است. این شهر از نظر استفاده از انرژی‌های پاک و ساختمان‌های هوشمند وضعیت ضعیفی دارد.
توکیو – ژاپن: توکیو بعد از نیویورک و لندن بزرگترین پایتخت صنعتی جهان است، اما این میزان پیچیدگی صنعتی باعث نشده این شهر روی توسعه هوشمندسازی و رفاه دیجیتالی شهروندانش کار ویژه‌ای انجام ندهد. توکیو شهری است که بار‌ها به خاطر زمین‌لرزه، آتش‌سوزی یا جنگ به‌طور کامل ویران شده و هربار با زیبایی بیشتر از نو ساخته شده است. این شهر در زمینه پارک هوشمند خودرو امتیاز بالایی دارد (۵۷/ ۹) همچنین در زمینه دارابودن وای‌فای، سرعت اینترنت و حمل و نقل عمومی هم اوضاع آن خوب است. توکیو در زمینه استفاده از انرژی‌های پاک و محافظت‌های محیط زیستی امتیاز چندان خوبی نگرفته است.
سانفرانسیسکو – آمریکا: مگر می‌شود در زمینه شهر هوشمند صحبت کرد و از سانفرانسیسکو صحبتی نکرد. این شهر به دلیل مجاورت با سیلیکون ولی همواره شهر مورد آزمایش تکنولوژی‌های جدید بوده است. اما جدا ازاین خود این شهر نیز روی هوشمندسازی بسیار تمرکز کرده است. امتیاز این شهر در زمینه سرعت اینترنت ۱۰ است، اما در زمینه وای‌فای عمومی، دارابودن اکوسیستم اقتصادی، پارکینگ هوشمند و تاکسی‌های اینترنتی هم اوضاع این شهر عالی است. امتیاز‌های ضعیف سانفرانسیسکو در زمینه شاخص‌های ترافیک و حمل و نقل عمومی است. شاخص تحصیلات در این شهر هم با وجود نزدیک بودن به دو دانشگاه استنفورد و برکلی در رده متوسطی قرار دارد.
ژنو – سوئیس: دومین شهر سوئیس که در لیست ۱۰ شهر برتر هوشمند جهان قرار دارد شهر آرام ژنو است. این شهر در زمینه ساختمان‌های هوشمند و دفع زباله هوشمند امتیاز کامل یعنی ۱۰ را به دست آورده و در زمینه انرژی‌های پاک و محافظت‌های محیط زیستی نیز اوضاع آن عالی است. سطح تحصیلات و اکوسیستم اقتصادی خوب ژنو آن را در مقام نهم لیست برترین‌ها قرار داده هرچند در این شهر به زحمت می‌توان تاکسی‌های اینترنتی مانند اوبر را اختیار کرد و همین جزو نقاط ضعف آن است.
ملبورن – استرالیا: ملبورن چهارمیلیون نفره اولین پایتخت استرالیا بود و حالا دومین شهر پرجمعیت این کشور محسوب می‌شود. شهری که لقب بوستانشهر دارد و بار‌ها عنوان بهترین شهر برای زندگی را به خود اختصاص داده است. ملبورن پس از لندن، بوستون و توکیو بالاترین شهر دانشگاهی جهان است به همین جهت رتبه این شهر از نظر سطح تحصیلات بسیار بالاست. اما نقطه اصلی قوت این شهر در کامل بودن شبکه نسل چهارم موبایل است که امتیاز ۱۰ را برای آن به ارمغان آورده است. این شهر در زمینه حمل و نقل عمومی، مشارکت شهروندان و ضریب نفوذ اینترنت هم امتیاز‌های خوبی به دست آورده، اما در مقابل محافظت‌های محیط زیستی آن بسیار ضعیف و اکوسیستم اقتصادی آن نیز متوسط است.
